Həkimə nə vaxt müraciət edilməlidir?

Davamlı yorğunluq, qarın ağrısı, sarılıq və ya sizi narahat edən digər əlamət və şikayətlər varsa mütləq həkiminizə müraciət edin.

Səbəblər

Öd kanallarındakı hüceyrələr öz DNT-lərində dəyişikliklərə (mutasiyalar) məruz qaldıqda (bədəninizdəki hər bir kimyəvi prosesə yönəlik tapşırıqlar verən material) öd yollarının karsinoma xərçəngi yaranır. Nəticə olaraq hüceyrələr nəzarətdən çıxmağa başlayır və xərçəng hüceyrələri böyüyür və ətrafa yayılır. Xərçəngə səbəb olan genetik mutasiyalara nəyin səbəb olduğu tam bəlli deyil.

Risk faktorları

Öd yollarının karsinoma xərçəngi riskini artıra biləcək faktorlar bunlardır:

• Öd yolları sətəlcəmi: Bu xəstəlik öd kanallarının sərtləşməsinə və kirəcləşməsinə səbəb olur.
• Xroniki qaraciyər xəstəliyi. Xroniki qaraciyər xəstəliyinin səbəb olduğu qaraciyər kirəcləşməsi kolanjiokarsinom riskini artırır. Öd kisəsi problemləri doğuşdan mövcuddur. Genəlmə və nizamsız öd kisəsinə səbəb olan kista ilə doğulan insanlar öd yollarının karsinoma xərçəngi riskinə sahibdirlər.
• Qaraciyər paraziti: Cənub-şərqi Asiya regionunda, öd yollarının karsinoma xərçəngi çiy və ya az bişmiş balıq yeməkdən meydana gələn qaraciyər paraziti infeksiyası ilə əlaqəlidir.
• Yaş: öd yollarının karsinoma xərçəngi əksər hallarda 50 yaşdan yuxarı insanlarda rast gəlinir.
• Siqaret çəkmək öd yollarının karsinoma xərçəngi riskini artırır.

Qarşısını almaq

Öd yolları xərçənginin qarşısını almağın heç bir yolu yoxdur. Ancaq fərdi olaraq bəzi şeylər edilə bilər.

• Siqaret çəkirsinizsə, tərgidin. Siqaret çəkmək öd yolları xərçəngi riski ilə bağlıdır. Keçmişdə tərgitməyə cəhd edərək bacara bilməmisinizsə, başqa alternativlər barədə həkiminizlə məsləhətləşin.
• Qaraciyər xəstəliyi riskini azaldın. Xroniki qaraciyər xəstəliyi, artan od yolu xərçəngi riski ilə əlaqəlidir. Bəzi qaraciyər xəstəliklərinin səbəblərinin qarşısını almaq mümkün deyil. Qaraciyərinizi qorumaq üçün nə edə bilərəm. Məsələn, qaraciyər iltihabı (sirroz) riskini azaltmaq üçün alkaqol istifadəçisi olmayın.
• Kimyəvi maddələrlə işləyirsinizsə, təhlükəsizlik təlimatlarına riayət edin.
• Aspirin istifadəsinin od yolları xərçəngini yaranma riskini azaltmağa kömək etdiyi qeyd edilir. Lakin, uzun müddətli Aspirin istifadəsinin xərçəngin qarşısını almaqda etibarlı olduğuna əmin olmaq üçün daha çox araşdırmağa ehtiyac var.