Qaraciyər xərçəngi

Karaciğer hücreleri bazen kontrol edilemeyen büyümeler gösterebilir. Büyümesi ve yayılması kontrol edilemeyen bu hücrelere kanser denir. Ayrıca karaciğer içerisinde bulanan safra yolları kaynaklı kanserlerde nadir olmayarak gelişebilir. Bütün dünyada yılda 700,000’in üzerinde insana karaciğer kanseri tanısı konmaktadır. Karaciğer kanserinin büyük bir kısmı karaciğer hücrelerinden az kısmı ise safra yollarından köken alırlar. Karaciğer ayrıca bir çok kanser türünün yayıldığı ilk organ özelliğine de sahiptir.

Əlamətləri

Çox insan erkən qaraciyər xərçəngi əlamətini görməz. Ortaya çıxdığı zaman bunları edə bilərsiniz:

• Tez doyma
• İştahsızlıq
• Sağ döş qəfəsi altında köp
• Qarının sağ üst tərəfində və sağ çiyin ağrısı
• Həzmsizlik və mədə ağrısı
• Qarında köp
• Yorğunluq və halsızlıq
• Ağ, ərp rəngində nəcis, sidik rənginin tündləşməsi, çay rəngində olması
• Dəridə sarımtıl rəng, göz ağlarında sarılıq

Alkoqol, artıq çəki və diabet riskini artırır

Qərbdə sirrozun ən önəmli səbəbi son illərdə getdikcə artan alkoqol istifadəsidir. Sirrozun özü qaraciyər xərçənginə səbəb olur, lakin alkaqol bu prosesi sürətləndirir.Metabolik sindrom diabet və artıq çəki birliyini ifadə edir. Bu sindrom qaraciyər yağlanması və qaraciyər xərçənginə səbəb olur.

Toksinlər və kimyəvi maddələr

Aşağıdakıların bəziləri qaraciyər xərçənginə səbəb olur:

Mədəaltı vəzi xərçəngi olmaq istəmirsinizsə:

• Aflatoksinlər : Xüsusilə qarğıdalı, yer fıstığı və qırmızı bibərin doğru olmayan saxlanılma şəraiti iə əlaqəli yaranan toksindir.Ciddi qaraciyər zədələnmələrinə səbəb olur.
• Arsenik: Xüsusilə su vasitəsi ilə qəbul edilir.
• Torium dioksid: Radioloji müayinə zamanı istifadə edilirdi (artıq çox istifadə olunmur).
• Vinil xlorid: Plastik istehsalında istifadə edilir, qaraciyər xərçənginə səbəb olur.

Ən çox rast gəlinən növ

Qaraciyər hüceyrələri ilə qidalanan növ (Hepatoseluler, HCC) ən çox rast gəlinən qaraciyər xərçəngidir. Ümumiyyətlə tək mərkəzli olaraq başlayar və böyüməyə davam edər. Əgər kökündə sirroz varsa bir çox mərkəzdən qaynaqlanan HCC əmələ gələ bilər.

Digər növlər

Öd yollarından qaynaqlananlar kolanjiokarsinoma adlandırılır. İkinci ən çox görülən şişdir. Xüsusilə şərq ölkələrində bəzi parazitlər buna səbəb olur. Damardan qaynaqlanan hemanjiokarsinom və anjusarkom nadir görülən qaraciyərin bəd xassəli şişləri arasındadır.

Ləkələr

• Ləkə 1: başqa bölgəyə yayılmayan tək şiş
• Ləkə 2: damar içinə yayılan bir vəya birdən çox şiş, ancaq şişin ölçüsü 5 sm-dən kiçik olur
• Ləkə 3: İri damarlara və yaxın orqanlara yayılan şiş, şişlərin hər birinin ölçüsü 5 sm-dən böyük olur
• Ləkə 4: Xərçəngin başqa orqanlara yayılması